Door de ogen van mijn moeder
Tijdens de introductie van UWNH (de aller allerlaatste!) vertelde Gerke de Boer over dementie, over hoe dat er uit kan zien en wat voor verbijsterende, maar soms ook ontroerende situaties hierbij kunnen ontstaan. Dat bracht mijn gedachten terug naar een paar jaar geleden, toen mijn dementerende moeder een filmpje zou gaan maken voor haar zus in Canada.
Mijn moeder, toen 88 jaar, had toen nog vier zussen, waarvan er één al heel lang in Canada woonde. Ter gelegenheid van háár 90e verjaardag had mijn nicht het plan opgevat op de vier zussen in Nederland een videoboodschap in te laten spreken, waarbij zij haar konden feliciteren. Wat een superleuk idee!
Zo kwam mijn nicht op die bewuste middag bij mijn moeder op de woongroep. Zij had haar camera al geïnstalleerd op een groot statief in mijn moeders kamer en verwelkomde mijn moeder hartelijk, die, toch enigszins verbaasd, haar kamer binnenliep.
Na een korte, maar duidelijke introductie (mijn nicht is ook verpleegkundige), vroeg zij mijn moeder op haar bankje te gaan zitten. Terwijl de camera liep, kwam mijn nicht gezellig naast mijn moeder zitten.
Nogmaals vertelde nicht dat het de bedoeling was dat mijn moeder mijn tante ging feliciteren of iets leuks zou zeggen….vervolgens bleef het stil…. Mijn moeder aarzelt, ze begint iets te vertellen over mijn tante, wat losse zinnetjes, maar niet de boodschap waar mijn nicht op gehoopt had. Met veel geduld en in alle rust legde ze nogmaals de opdracht uit aan mijn moeder: 'feliciteer haar maar, je zus in Canada wordt 90 jaar,... dit is een boodschap voor haar...' Zo volgden nog een paar aansporingen, maar helaas…zonder beoogd resultaat.
Mijn moeder begint zich zichtbaar ongemakkelijk te voelen, hoe moet ze die tijd toch volpraten? Ze vertelt met wat losse woorden en korte zinnetjes nogmaals hoe jammer ze het vond dat haar zus zo ver weg ging wonen en hoe ze haar altijd gemist heeft….
Uiteindelijk geeft nicht het op, wat ze in haar hoofd heeft, gaat niet meer lukken. Maar toch leuk, die beelden…
Mijn nicht staat op en loopt naar de camera om de opname te stoppen. Op dat moment zie ik mijn moeder opleven; gaat het dan nu echt beginnen? Ze gaat er nog even goed voor zitten en schraapt haar keel…vol enthousiasme begint ze haar felicitatie aan haar zus: "Dag Aafje, hoe is het ermee? Gefeliciteerd met je verjaardag, wat zou het fijn zijn als ik je nog eens kon zien. Daaaag!" Dapper zwaaiend naar de camera sluit mijn moeder haar gelukwens af.
Toen ik dit filmpje de eerste keer zag, dacht ik: ‘ach, wat triest toch, die dementie, alles gaat zo traag dat het pas veel later tot haar doordrong wat de bedoeling was. Na een paar keer terugkijken veranderde mijn inzicht. Ik zag ineens haar ongeduld, keurig verpakt in bescheiden wachten, zoals zij altijd deed. Snapte zij inderdaad de boodschap niet of wachtte zij netjes tot mijn nicht ging beginnen met de opname, zoals dat vroeger ging, gewoon achter de camera en niet er voor?
Ach, als je geboren bent in 1925 en zoveel ontwikkelingen al hebt meegemaakt, maar net dat laatste stukje van de digitale innovatie hebt gemist. Als je nog niet had opgemerkt dat het tegenwoordig heel normaal is dat de opname zichzelf regelt en je als filmer ook gewoon in beeld kan blijven?
We kunnen het mijn moeder niet meer vragen, maar dat mijn laatste overweging wel eens juist kan zijn werd weer bevestigd door Gerke de Boer!
Zo heeft het leven met dementie soms inderdaad verrassende kanten, zelfs voor een ervaren verpleegkundige….
- in liefdevolle herinnering aan mijn moeder -
Meta Andriesse, wondverpleegkundige van het AVT voor alle afdelingen van Charim.